اگر در لیبریا زندگی کنید و بخواهید یک پزشک را ملاقات کنید، قطعا کار ساده‌ای در پیش نخواهید داشت. هفت نفر از هر ۱۰ نفر در این کشور می‌گویند که برای دسترسی به خدمات ابتدایی نظیر سلامت و مدرسه باید رشوه پرداخت کنند.

 به نقل از فرادید، دیده‌بان جهانی شفافیت بین‌الملل در همکاری با سازمان اَفرو بارومیتر، منتشر‌کننده مطالعات انجام شده در حیطه کشورهای افریقایی، اعلام کرده که ۵۸ درصد مردم این قاره معتقدند که میزان رشوه در قاره افریقا رو به افزایش است.

فقر و محرومیت

خوزه اوگاس، عضو هیات مدیره سازمان غیر دولتی شفافیت بین‌الملل می‌گوید: «فساد مالی، فقر و محرومیت را ایجاد و آن را توسعه می‌دهد. در حالی که افراد فاسد دارای قدرت سیاسی از زندگی مجلل خود لذت می‌برند، میلیون‌‎ها افریقایی از حقوق ابتدایی خود نظیر غذا، سلامت، تحصیل، مسکن، دسترسی به آب پاک و بهداشت محروم‌اند.»

لیبریا در این مطالعه از حیث فساد در صدر کشورهای افریقایی قرار دارد. حدود ۶۹ درصد مردم این کشور در سال گذشته میلادی رشوه داده‌اند.

کامرون نیز با ۴۸ درصد در رتبه دوم جای دارد.

شفافیت بین‌الملل تخمین می‌زند که حدود ۷۵ میلیون نفر تنها در منطقه افریقای سیاه (مناطق جنوب صحرای بزرگ افریقا) در سال گذشته میلادی رشوه پرداخت نموده‌اند. بر اساس گزارش شفافیت بین‌الملل، فقرا بیش از همه ضرر کرده‌اند: احتمال رشوه دادن فقرا دو برابر ثروتمندان است.

کورالی پرینگ، پژوهش‌گر مطالعات مربوط به فساد در سازمان شفافیت بین‌الملل می‌گوید: «یکی از دلایل آن این است که فقرا خود را در برابر مقامات فاسد بی‌قدرت دیده و توان مقابله با آنها را در خود نمی‌بینند. احتمال دیگر هم این است که افراد ثروتمند از روابط خود استفاده می‌کنند تا خود را از پرداخت رشوه معاف کنند.»

پلیس و دادگاه‌های قضایی که مثلا برای صیانت از حقوق شهروندان دایر شده‌اند، از همه ارگان‌ها فاسد‌تر هستند. حدود یک چهارم افرادی که با این دو ارگان سر و کار داشته‌اند، گفته‌اند که از آنها رشوه گرفته شده است.

پرینگ در ادامه می‌گوید: «حدود یک چهارم مردم هنگام تعامل با پلیس رشوه داده‌اند که البته دو دلیل داشته است: اینکه پلیس به آن کمک کند و یا پلیس برای آنها دردسر درست نکند (هنگام بازرسی، جریمه شدن خودروها و یا دستگیر شدن مجرمین). این اتفاق خود گواه این است که قوانین و مقررات در این کشورها نادیده گرفته شده و مجرمین با پرداخت رشوه از دست قانون فرار می‌کنند.

یکی از هر پنج نفر

در قاره افریقا، از هر پنج نفر یک نفر برای دریافت اسناد رسمی و دسترسی به امکانات پزشکی رشوه داده است که از طرق مختلف نظیر پرداخت مبلغ غیرمتعارف یا همان به اصطلاح زیر میزی، دادن هدیه و یا انجام کاری در ازای کار درخواستی‌اش صورت گرفته است.

نیجریه نیز با ۴۳ درصد در رتبه سوم این فهرست قرار دارد

در این مطالعه، نظر بیش از ۴۳ هزار نفر از ۲۸ کشور افریقایی در منطقه افریقای سیاه جمع‌آوری شد. در این مطالعه همچنین مشخص شد که بیش از نیمی از این افراد، چندین مرتبه در سال رشوه پرداخت کرده‌اند.

علی موفوروکی، مدیرعامل گروه سرمایه‌گذاری اینفوتک تانزانیا و عضو صندوق بین‌المللی پول می‌گوید: «فساد تنها عامل تهدید کننده‌ی رشد افریقا محسوب می‌شود. راه‌حل آن نیز در رهبری اخلاقی و مناسب و همچنین اجرای سفت و سخت قوانین علیه فساد است.»

کشور ساحل عاج

رتبه‌های بعدی پس از لیبریا، کامرون و نیجریه به ترتیب بدین شرح است:

سیرالئون (۴۱ درصد)

اوگاندا (۳۸ درصد)

کنیا (۳۷ درصد)

غنا (۳۶ درصد)

گینه (۳۵ درصد)

ساحل عاج (۳۴ درصد)

بنین (۲۶ درصد)

چنین به نظر می‌‎رسد که اغلب دولت‌ها اقدامات لازم برای برخورد با این مسئله را انجام نمی‌دهند. همچنین مشخص شد که شهروندان بزرگ‌ترین اقتصادهای این قاره بیش از دیگران نسبت به آینده و حل مشکل فساد بدبین هستند. در افریقای جنوبی، چهار نفر از هر پنج نفر نسبت به افزایش فساد ابراز نگرانی کرده‌اند و در نیجریه نیز این رقم به حدود ۷۵ درصد جمعیت این کشور می‌رسد. البته بر اساس گزارش شفافیت بین‌الملل، میزان فساد در افریقایی جنوبی ۷ درصد و در نیجریه نیز حدود ۴۳ درصد است.