نام اصلی او فاطمه است. وی دختر نور محمد، از گرجیانی بود که در زمان صفویه، اجدادش را از گرجستان کوچانده و در مازندران سکونت داده بودند. پدرش در جوانی درگذشت و از آن پس نزد عمه‏اش زندگی می‏کرد.

توسط او به حرمخانه ناصرالدین شاه قاجار (۱۲۶۴ ـ ۱۳۱۳ق) راه یافت و جیران خانم فروغالسلطنه ـ که در آن زمان زن محبوب شاه بود ـ دختر را به خدمت خود نگاه داشت. پس از مرگ جیران کلیه اموال او به فاطمه سپرده شد. وی در دربار تصمیم گرفت باسواد شود لذا دو سه نفر از ملاباجی‌های اندرون، مامور تعلیم وتربیت او شدند.

عکسی که گفته می شود متعلق به انیس الدوله است

در سفر سلطانیه، شاه او را صیغه کرد (۱۲۷۶ ق) و فاطمه خانم را «انیس الدوله» لقب داد و بعد هم مالیات شهر کاشان و دهات آن را به انیس‏الدوله واگذار کرد و به دلیل لیاقت، کفایت، کاردانی و آداب‏دانی به تدریج موردتوجه و علاقه شاه قرار گرفت و مقام و منزلت ممتازی در میان زنان عقدی و صیغه‏ ای شاه به دست آورد.

اولین زنی بود که به همراه شاه قاجار در اولین سفر او به فرنگ (تامسکو) رفت. انیس الدوله در واقع ملکه بود، ولی فرزندی نیاورد. شاه او رااز ته دل و با تمام جان دوست داشت و چندین بار خواست وی را در زمره زن های عقدی خویش درآورد، ولی انیس الدوله نپذیرفت و اظهار داشت که نمی‌خواهد ساعت سعد زناشویی خود را بر هم زند.

انیس الدوله، به همراه شاه و همراهان وی از راه انزلی عازم اروپا شدند، اما چون موضوع حجاب انیس الدوله مطرح بود و ظاهری کاملا متفاوت با زنان اروپایی داشت، به اجبار او را از مسکو به تهران بازگرداندند اما شاه به حدی به او فکر می‌کرد که به هنگام سفر به انجلیز پیکره‌ای از خود را به همراه کارت پستالی برای او فرستاد، این البته به جهت روزی بود که در بلاد فرنگ عشاق برای معشوق انجام می‌دهند تا نشان دهند فکرشان به او مشغول است.

انتهای پیام/ز