فروش بنزین در ایران همچنان با شیوه و نرخ قبلی انجام میشود، اما اگر مصوبه مجلس به تایید شورای نگهبان برسد دولت باید نرخی جدید برای بنزین پر مصرفها تعیین کند.
یکی از مصوبات جنجالی مجلس در روز های اخیر طرح بنزین پلکانی بود که توسط احمد توکلی، نماینده تهران مطرح شد و مخالفان بسیاری داشت.
بر اساس این طرح استفاده از کارت هوشمند سوخت برای همه الزامی میشد و قیمت بنزین براساس مصرف هر وسیله نقلیه بهصورت پلکانی افزایش مییافت. در این مصوبه قید شده بود که قیمت سوخت بهقیمت سال ۹۴ محاسبه شود، اما بهازای مصرف بیش از میزان متناسب هر وسیله نقلیه بهازای هر لیتر مبلغی بهعنوان عوارض باید پرداخت میشد.
یکی از نمایندگان تهران در عصر همان روز در اخطاری با استناد به اصل سه قانون اساسی به این مصوبه اشاره کرد و آن را دارای ابهامات بسیاری برشمرد.
او درباره پلکانی شدن قیمت بنزین اینطور گفت که این مصوبه ابهامات بسیاری دارد و دارای چند ایراد است، بهعنوان مثال در یکی از بندهای آن گفته شده که نرخ سوخت تغییری نمیکند اما در بند دیگری قیمت سوخت را بهصورت پلکانی افزایش دادهاند که شاید تا بیش از دوهزار تومان برسد.
با این مصوبه در واقع نیمی از مصرف با قیمت بیش از دوهزار تومان به مردم ارائه میشود. بعد از مخالفتهای فراوان ریاست مجلس اعلام کرد که در این مصوبه دقت لازم صورت نگرفته و در ویرایش آن ایراداتی وجود دارد.
علی لاریجانی همچنین گفت باید در کمیسیون نرخ پایه مشخص شود، چراکه براساس این مصوبه در برخی جاها تفاوت قیمت پیدا میشود، بنابراین برخی از ابهامات به این مصوبه وارد است و باید به کمیسیون برگردد.
پس از کشمکشهای فراوان رئیس مجلس ارجاع این مصوبه مجلس به کمیسیون تلفیق را به رای نمایندگان گذاشت که با ۱۴۳ رای موافق، ۱۴ رای مخالف و دو رای ممتنع از مجموع ۱۹۵ نماینده حاضر در صحن علنی مجلس موافقت کردند.
مصوبه پلکانی در کمیسیون تلفیق بررسی شد و با رای نمایندگان این مصوبه رد شده و دو نرخی شدن بنزین در سال ۹۵ رای آورد.
کمیسیون تلفیق بودجه ۹۵ در مجلس، رای به دونرخی شدن بنزین داد که یک نرخ همان هزار تومان فعلی و نرخ دوم برای مصرف بالاتر از مقدار پایه، با قیمتی باشد که دولت بر اساس هزینه تمامشده و عوارض قانونی تعیین میکند.
باید دید استدلال مجلس و کمیسیون تلفیق برای افزایش قیمت بنزین و دو نرخی کردن آن چیست؟ بنا بر گزارش های موجود و قانون هدفمندی، دولت باید بهای بنزین را به ۹۰ درصد فوب خلیج فارس نزدیک کند که با توجه به کاهش بهای نفت خام در سال گذشته، در حال حاضر قیمت بنزین در بازار ایران به قیمت فوب خلیج فارس نزدیک است و افزایش آن نمیتواند دلیل محکمی بر جلوگیری از قاچاق باشد.
مهدی پازوکی،اقتصاددان درباره هزینههای بنزین دو نرخی برای اقتصاد کشور اظهار داشت که من با چندنرخیشدن کالاها مخالف هستم، زیرا در اقتصادهایی مانند اقتصاد ایران چند نرخیشدن کالاها باعث فساد میشود و اصلا عامل رانت و فساد است.
او گفت که شاید صاحبان پمپهای بنزین خیلی دوست داشته باشند این اتفاق بیفتد اما دونرخیشدن، اخلالکننده اقتصاد است و به نفع اقتصاد کشور نیست. این کارشناس اقتصادی گفت که به طور متوسط بالای ۷۰ درصد خودروهای شخصی کمتر از ۱۸۰ لیتر در ماه مصرف سوخت دارند و با توجه به هزینه کارتهای سوخت و نگهداری آنها، دو نرخی شدن بنزین برای اقتصاد کشور هزینهزا خواهد بود و در جهت رفتن اقتصاد کشور به سمت اقتصاد بازار نیست.
حتی در رابطه با کالاهای دیگر نیز چند نرخی شدن آسیبزاست. برای مثال، ارز زمانی که دو نرخی شود، کسانی که دسترسی به ارز مبادلهای دارند، میتوانند مابهالتفاوتی را به جیب بزنند. به طور کلی باید گفت که چه در ارز و چه در بنزین و در سایر کالاها، دونرخیشدن باعث منفعت عدهای دارد.
مخالفت دولت با بنزین ۲ نرخی
وزیر نفت با تاکید بر اینکه مخالف عرضه بنزین دونرخی در کشور هستیم، تاکید کرد عرضه بنزین دو نرخی فساد آفرین است. بیژن زنگنه درباره دونرخیبودن قیمت بنزین با اشاره به اینکه وزارت نفت موافق بنزین دونرخی نیست، گفت که دونرخیبودن قیمت بنزین فساد میآورد و وزارت نفت نه تنها به دونرخیبودن قیمت بنزین بلکه با دونرخیبودن هیچ فرآورده نفتی موافق نیست.
او با بیان اینکه البته اگر مجلس این موضوع را تصویب کند دولت ملزم به اجرای آن است، درباره اینکه آیا دولت طرح اصلاحی درباره بنزین دونرخی ارائه میدهد، تصریح کرد هنوز در این زمینه بحثی نشده است. این درحالی است که عباس کاظمی معاون وزیر نفت هفته گذشته در واکنش به مصوبه عرضه دو نرخی مجلس، با تاکید بر اینکه اعتقادی به عرضه بنزین چند نرخی نداریم، گفته بود که هماکنون به عرضه کارتی بنزین نیازی نیست.
مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی، تاکید کرده بود که با توجه به شرایط کنونی پیشنهادمان تک نرخی ماندن بنزین است و دلیلی نمیبینیم بنزین چند نرخی عرضه شود.
همچنین سخنگوی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران گفت که قابلیت دونرخی شدن دوباره قیمت بنزین در سامانه هوشمند سوخت وجود دارد، زیرا این قابلیت در گذشته در سامانه هوشمند سوخت ایجاد شده و طی سالهای زیادی مورد استفاده قرار گرفت، اکنون نیز این سامانه قابلیت این کار را دارد.
داوود عربعلی خاطرنشان کرد که در حال حاضر عرضه سوخت با کارت سوخت مثل گذشته در سراسر کشور در حال انجام است و تا زمانی که مصوبه جدیدی در این خصوص از سوی دولت ابلاغ نشود، این روال ادامه خواهد داشت.