از زمان شکل‌گیری طرح ساخت آزادراه تهران-شمال حدود 41 سالی می‌گذرد و پس از انقلاب نیز به واسطه وقوع جنگ تحمیلی و مشکلات اقتصادی ادامه این پروژه با کندی انجام پذیرفته است. به نحوی که امروز بخش کوچکی از این آزادراه افتتاح شده و باقی مسیر همچنان در پیچ و خم ناتوانی پیمانکار و کمبود بودجه مانده است. البته بنا به گفته مسئولان، احداث مسیر سرعت بیشتری گرفته و امید می‌رود که تا 5 سال آینده به طور کامل تکمیل شود. براساس نظر کارشناسان افتتاح این پروژه می‌تواند به کاهش قابل توجه سوخت منجر شده و از سوی دیگر سوانح رانندگی را کاهش دهد؛ گرچه صرفه جویی در زمان سفر نیز نباید نادیده گرفته شود.
فارغ از مشکلات عمرانی که گاهی و به ویژه در فصول سرد سال در تنها فاز افتتاح شده این آزادراه ایجاد می‌شود، این روزها معضل عوارض توجیه ناپذیر 5 هزار تومانی برای مسیر 25 کیلومتری حدفاصل شهرستان مرزن آباد تا چالوس گریبان‌گیر مسافران شده است؛ موضوعی که بیم عوارض چند ده هزار تومانی در صورت افتتاح تمام آزادراه را در دل مردم ایجاد کرده و ادامه این وضعیت قهر مردم با سفر از طریق این آزادراه را موجب خواهد شد.
نحوه قیمت گذاری
نحوه قیمت گذاری عوارض آزادراه‌ها از سوالاتی‌ست که ذهن اغلب مسافران را به خود مشغول می‌کند. در این رابطه، مدیرکل دفتر مشارکت‌ها و جذب سرمایه‌گذاری راه و شهرسازی در گفتگویی با پایگاه خبری وزارت راه توضیح داده است که در قیمت‌گذاری عوارض، معیار نخست آن است که بتوان ۲۵ درصد از درآمد هزینه‌های نگهداری را پوشش داد که الباقی ۷۵ درصد به سرمایه‌گذاران برمی‌گردد.
هم اکنون در ۹ آزادراه کشور این اتفاق می‌افتد، اما در ۹ آزادراه بعدی این اتفاق نمی‌افتد. حتی با افزایش عوارض‌هایی که انجام می‌شود، همچنان ۹ آزادراه در زیر خط فقر تأمین هزینه نگهداری هستند. در این شرایط نمی‌توان به سرمایه‌گذار تکلیف کرد که هم باید پول سرمایه‌گذاری برگردد و هم این سطح از نگهداری آزادراهی انجام شود. ضمن آن که قیمت عوارض هم همانی است که دولت می‌گوید. در این صورت سرمایه‌گذار هم می‌گوید که یا قیمت عوارض در اختیارش باشد یا کیفیت استاندارد نگهداری کمتری از او طلب شود یا آن که از کل عملیات نگهداری معاف باشد.
مسافران ناراضی
از آن‌جایی که افزایش عوارض در مسیرهای پرترددی چون مرزن آباد به چالوس، تاثیر مستقیمی بر معیشت افرادی دارد که از این مسیر عبور کرده و روزی خود را در می‌آورند، بسیاری از رانندگان و افرادی که به صورت مداوم از این مسیر عبور می‌کنند، ترجیح می‌دهند که زیر بار این افزایش قیمت نرفته و مثل سابق از جاده قدیم تردد کنند.
این مسئله از سال گذشته که دکه های اخذ عوارض در این بخش آزاد راه کار خود را آغاز کردند و برای خودروهای سواری عوارض 3 هزار تومانی وضع شد، مورد اعتراض مردم مرزن آباد و نماینده مردم نوشهر و چالوس و کلاردشت در مجلس شورای اسلامی قرار گرفت. اما با افزایش این عدد به 5 هزار تومان برای هرخودرو سواری مشکل بیشتر هم شده است.
علی، یکی از رانندگان تاکسی خطی تهران – تنکابن که این روزها، مسیر خود را مانند سابق از جاده قدیم پی‌می‌گیرد، در مورد افزایش قیمت‌ها به خبرنگار «فردا» می‌گوید: «افزایش قیمت عوارض برای ما که در هفته به دفعات از این مسیر گذر می‌کنیم، به صرفه نیست. گرچه برخی از تاکسی‌های با پلاک شمال به بهانه این‌که اهل شمال کشور هستند در هنگام عبور از آزادرا، عوارض پرداخت نکرده و از گیت‌ها عبور می‌کنند، اما به نظرم برایشان جریمه عدم پرداخت عوارض منظور می‌شود. در نتیجه بهتر است که خطر نکنیم و از همین مسیر قدیمی عبور کنیم.»
عده ای از اهالی مرزن آباد، چالوس و كلاردشت طی روزهای گذشته در اعتراض به دريافت عوارض تردد از آزادراه تهران–شمال در محل دريافت عوارضی تجمع کردند.
مبلغ عوارض کاهش می‌یابد
جالب آنکه همین چند روز پیش محمدناصر زندی در خطبه‌های نماز جمعه مرزن آباد نرخ مصوب عوارض تردد خودرو از آزادراه تهران - شمال در محدوده این شهرستان را ۱۵ هزار ریال اعلام کرد. اما معلوم نیست چرا این عدد ابتدا 3 و حالا 5 هزار تومان است؟!
نارضایتی مسافران و گسیل آنها به مسیر سابق، سبب شده که دفتر جذب مشارکت‌های وزارت راه، به عنوان متولی قیمت‌گذاری عوارض جاده‌های کشور، در پاسخ به سوال خبرنگار «فردا» مبنی بر نتیجه نهایی تصمیم پیرامون کاهش قیمت عوارض آزادراه مرزن آباد – چالوس، بیان داشت: «پس از رایزنی‌های امام جمعه محترم و نیز برخی نمایندگان مجلس و همچنین برگزاری جلسات مشترک با این دفتر، به این نتیجه رسیدیم که مبلغ عوارض این مسیر اصلاح شده و تا حدی کاهش یابد.» اتفاقی که امید می‌رود هر چه زودتر به واقعیت بپیوندد تا اندکی از فشار هزینه بر دوش مسافران و رانندگان کاسته شود و افراد برای جلوگیری از هزینه بیشتر، خطر سفر در جاده قدیم مرزن آباد –چالوس را به جان نخرند.