مالیات دریافت قسمتی از دارایی افراد توانمند از نظر اقتصادی و توزیع این دارایی به افراد ناتوان است.

به عبارت دیگر، از نظر اقتصادی انجام این عمل در بحث توزیع عادلانه تر درآمدها مطرح می شود تا به کاهش شکاف درآمدی بین گروه های درآمدی جامعه بینجامد.

**مالیات چیست؟

مطابق نظر تحلیلگران اقتصادی، مالیات به عنوان برداشتی حساب شده و متکی بر برنامه از درآمد و ثروت ملی بیشتر به مثابه ابزار تنظیم سیاست های مالی برای ایجاد تعادل موردنظر در سطح کلان اقتصادی، اهمیت می یابد؛ به گونه ای که بتواند شرایط مناسب جهت رشد و توسعه اقتصادی هماهنگ را ایجاد کند.

خبرگان اقتصادی بر این باورند که مالیات و نظام مالیاتی دارای نقش موثری در روند توسعه کشور است. مالیات به عنوان یکی از ابزارهای هدایت غیرمستقیم دولت از طریق تاثیر بر فعالیت های بنگاه های اقتصادی می تواند در سیاستگذاری های توسعه صنعتی نقش کلیدی ایفا کند. دولت نیز با تدوین نظام مالیاتی مناسب می تواند بر چگونگی دستیابی به هدف های توسعه ای تاثیر گذارد.

مالیات یکی از مهمترین منابع تامین کننده درآمد دولتها محسوب می گردد ومی تواند تکیه گاه مطمئنی نیز برای دستیابی به اهداف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بعضاً سیاسی واقع شود، از این رو در سالهای اخیر کلیه کشورها تلاش می کنند که برای تامین هزینه های جاری خود سهم بیشتری را به مالیات اختصاص دهند.

**فرار مالیاتی؛ مشکلی که هنوز در ایران حل نشده

اما در این میان این نکته حائز اهمیت و غیر قابل چشم پوشی است که متأسفانه هستند افرادی که در مسیر اخذ مالیت یا پرداخت آن بدون توجه به نیاز کشور از زیر بار پرداخت فرار کرده و به این ترتیب جز فراریان پرداخت مالیات شناخته می‌شوند.

در سال های اخیر ، در بعضی از کشورها ، دولت ها و محققان سعی در اندازه گیری میزان فرار مالیاتی ، برای مالیات های خاص و نیز برای کل سیستم مالیاتی داشته اند . لیکن اندازه گیری میزان دقیق فرار مالیاتی در کشور ایران، با مشکلاتی روبه رو بوده است که از اهم موانع در راه تخمین فرار مالیاتی می توان به موارد زیراشاره کرد:

ناتوانی در استفاده از روش های مستقیم اندازه گیری ( چرا که مردم مقادیر فرار مالیات شان را ابراز نمی کنند

انجام نشدن تحقیق جامع در مورد میزان فرار مالیاتی در هر یک از شاخه های مشمول مالیات در ایران.

تفاوت تعاریف بین المللی مالیات با تعاریف مالیات در ایران ، به نحوی که برخی از درآمدهایی که در ایران جزو درآمدهای مالیاتی محسوب نمی گردد، در سایر کشورها سهم عمده ای از درآمدهای مالیاتی را به خود اختصاص داده است.

** پیامدهای فرار مالیاتی

به طور کلی ، فرار مالیاتی سبب می شود که درآمدهای مورد نیاز دولت برای هزینه های دولت تامین نگردد و در نتیجه خدماتی که دولت باید آن را فراهم سازد ، در حد مورد نیاز و باکیفیت ارائه نشود.

مصطفی ترک همدانی وکیل دادگستری درباره مواد قانونی مبارزه با فرار مالیاتی گفت: قانون مالیات‌های مستقیم صراحت دارد که نحوه پرداخت مالیات باید چه سازوکاری داشته باشد.

این وکیل دادگستری اذعان کرد: قوانین فعلی ما عدم پرداخت مالیات را هر چقدر هم کلان باشد مصداق اخلال در نظام اقتصادی نمی‌داند.

وی ادامه داد: فرار از مالیات در قانون جرم‌انگاری شده است و حداکثر مجازات آن ۶ ماه تا ۲ سال حبس است و بیش از آن جرم انگاری نشده است.

ترک‌همدانی در پاسخ به این سوال که آیا دادستان کل کشور می‌تواند به این بحث ورود پیدا کند،‌ گفت: هرجایی که مدعی العموم بخواهد ورود پیدا کند باید گزارشی برایش حاصل شود. حال این گزارش می‌تواند از سوی سازمان امور مالیاتی کشور،‌ سازمان بازرسی کل کشور یا حتی از سوی یک شهروند جمهوری اسلامی ایران باشد.

این وکیل دادگستری درباره نقش سازمان بازرسی کل کشور در کشف فرار از مالیات اظهار داشت: این سازمان نقش نظارتی بر سازمان‌های اجرایی کشور را دارد و باید نظارت کند تا کدام سازمان فرار مالیاتی داشته و آن را گزارش دهد.

وی ادامه داد: همچنین سازمان بازرسی می‌تواند به گونه‌ای نظارت کند تا دریابد که آیا دستگاه مسئولی که باید مالیات ها را از مردم اخذ کند وظیفه‌اش را به درستی انجام داده است یا خیر؟

ترک همدانی گفت: اگر آن دستگاه به هر دلیلی مانند دریافت رشوه یا ... از گرفتن مالیات‌ها به نحوه صحیح سرباز زده باشد سازمان بازرسی گزارش آن را می‌دهد. آنگاه هم از آن دستگاه شکایت می‌شود و هم از آن فرد.

** لزوم فرهنگ سازی برای جلوگیری از فرار مالیاتی

به هر صورت یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر ظرفیت مالیاتی تمایلات فکری و نظرات مردم در ارتباط با مسایل مختلف و گوناگون مالیاتی جامعه است که به فرهنگ مالیاتی مشهور است.

مهم‌ترین مساله‌ای که به نظر متخصصان در فرهنگ مالیاتی موثر است تبلیغ در ارتباط با مسایل مالیاتی است و قطعا اگرچه شرط کافی مساله نیست ولی شرط لازم است.

در کتاب‌های درسی، در کانون‌های مختلف اجتماعی و در سینماها و فیلم‌های تلویزیونی یا برنامه‌های رادیویی کشور تقریبا نشانی از مسالهء مالیات که حیاتی‌ترین مسالهء یک اقتصاد سالم است دیده نمی‌شود (اگر هم باشد خیلی ضعیف) در حالی که می‌توان با تبلیغات و آگاهی‌رسانی از طریق رادیو و تلویزیون در این زمینه به اصلاح وضع موجود پرداخت و تحولات اساسی ایجاد کرد.

عوامل فرهنگی در جامعهء ما بیش‌تر ریشه در تاریخ دارد که به همراه بسیاری از مشکلات دیگر اجتماعی همواره باعث شده که مالیات واقعی اظهار و وصول نشود؛بنابراین اراده و خواست مردم، عمده‌ترین نقش را در اجرای قانون مالیات‌ها ایفا می‌کند و به این لحاظ موثرترین عامل موفقیت در اجرای این قوانین، همانا فرهنگ مالیاتی جامعه خواهد بود.

**عدالت؛ حلقه مفقوده در نظام مالیاتی

از طرفی همان‌طوری که می‌دانیم لازمه و شرط اول برای ترویج هر مقوله عدالت است، یعنی وقتی مردم مطمئن شوند که چارچوب قوانین مالیاتی برای همه در نظر گرفته شده و اجرا می‌شود و هیچ تبعیضی بین افراد جامعه وجود ندارد آن‌گاه خودشان را مطیع قانون دانسته و اطاعت از آن را واجب می‌‌دانند.

سخن آخر آن‌که اقتصادی که متکی بر فروش منابع نفتی است مانند اقتصاد کشور ما به علت محدودیت این منابع و سایر عوامل نمی‌تواند اقتصادی پویا و کامل داشته باشد.

اقتصاد سالم اقتصادی است که بیش‌تر بر پایهء مالیاتی بنا نهاده و در آن سعی شده باشد که هزینه‌های جاری و عمرانی دولت از طریق وصول مالیات تامین شود؛ بنابراین ضروری به نظر می‌رسد با گسترش فرهنگ مالیات در سطح جامعه و شناختن اهمیت آن در توزیع درآمد و ایجاد عدالت اجتماعی و از بین بردن فاصله‌های طبقاتی و... آن را جایگزین تفکر سنتی پول نفت کرده و بسترهایی به وجود آورد تا مالیات‌دهی جزو وظایف و تکالیف مهم آحاد جامعه تلقی شده و این باور عمومی نسبت به پولی که به‌عنوان مالیات پرداخت می‌کنند به وجود آید که در نهایت از طرق مختلف از جمله، ثبات و امنیت و رفاه اجتماعی، احداث مراکز درمانی و کارهای عمرانی و زیربنایی به نوعی به خود مردم برگشته و از مزایای آن برخوردار خواهند شد که در آن صورت با رغبت بیش‌تر و به تمایل خویش نسبت به پرداخت مالیات حقهء خود اقدام کرده تا شاهد اقتصادی سالم و پویا در کشورمان باشیم.

به هر صورت در شرایط کنونی متاسفانه سودجویانی وجود دارند که با استفاده از روش های مختلف از پرداخت مالیات فرار می کنند و در مقابل کارگاه های کوچک و کسبه معمولی هستند که راهی جز پرداخت مالیات ندارند و برای ادامه کسب و کار خود باید به هر طریقی شده این هزینه‌ها را متحمل شوند بر همین اساس به نوعی می‌توان گفت که در واقع کارگاه‌های کوچک هستند که در داستان مالیات باید جور سودجویان و دلالان را بکشند لذا به نظر می رسد که ضروری است تا هر چه سریعتر برای برقراری عدالت در این ماجرا فکری اندیشیده شود.

انتهای پیام/