علیرضا سفیدچیان،یک متخصص روانپزشکی درباره آسیب‌شناسی و تأثیرات روحی و روانی شبکه‌های مجازی گفت: پیشرفت تکنولوژی و فناوری چنانچه در راستای بهبود زندگی و تسریع در آموزش و تسهیل تماس باشد، بسیار مطلوب است. اما متأسفانه مهارت فعالیت در دنیای مجازی در جامعه ما به این معانی نیست و بیشتر صرف وقت‌گذرانی، گفت‌وگوها و القای مخدوش می‌شود.
این متخصص روانپزشک در ادامه درباره علل جذابیت دنیای مجازی گفت: بشر بر حسب غریزه برای رهایی از اضطراب، ناراحتی، افسردگی و تخلیه روحی و روانی به صحبت با دیگران متمایل است، این ارتباطات باید در دنیای واقعی انجام شود اما متأسفانه این گفت‌وگوها به سمت دنیای مجازی رو به شکل‌گیری است.
وی افزود: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های دنیای چت و اینترنت نشاندن مجاز به جای واقعیت است، یعنی تخیل را جایگزین واقعیت می‌کنیم، دوری از واقعیت به معنای دوری از تعقل و تصمیمات درست است که این جابجایی بسیار ظریف و آرام اتفاق می‌افتد و متأسفانه دنیای خیال به یک دنیای واقعی تبدیل شده و اشتباه گرفته می‌شود.
سفیدچیان با اشاره به ویژگی هویت پنهان در تالارهای گفت‌وگوی اینترنت گفت: نیاز فطری بشر به دوستی و داشتن روابط اجتماعی سبب می‌شود که در فضای اینترنت با استفاده از گمنامی، سرعت انتقال و سیال بودن فرد به چت و داشتن روابط مجازی تحریک شود، حتی برقراری ارتباط با جنس مخالف برای افراد در دنیای مجازی به دلیل عدم وجود موانع دنیای واقعی بسیار آسان‌تر است.
وی افزود: این دلایل به اضافه ارضای کنجکاوی و مسأله جستجو در کنار هم دنیای مجازی را برای افراد جذاب می‌کند.
این متخصص روانپزشکی با اشاره به بررسی‌های حوزه علوم‌اجتماعی و روانشناختی گفت: متأسفانه در ایران دنیای مجازی به جای این‌که تسریع کننده مسائل آموزشی و پژوهشی باشد، بیشتر جنبه سرگرمی دارد، گذراندن فراغت در دنیای مجازی تأثیر مثبتی در واقعیت ندارد و به عبارتی یک رابطه غیرحقی در فضای مناسبتی افراد اجتماع ایجاد می‌کند که با کاهش سرمایه‌های اجتماعی و بریدگی از مشارکت‌های محسوس و عینی همراه است.
سفیدچیان در ادامه با اشاره به آمار استفاده از فضای اینترنت گفت: روزانه بیش از 230میلیون توییت و بیش از 800 میلیون آپدیت در فیس‌بوک و یک میلیارد جستجو روزانه فقط در سایت گوگل انجام می‌شود، این آمارها شدت وابستگی بشر امروز را به دنیای مجازی نشان می‌دهد.
سالانه 6/14 میلیارد ساعت در ایران صرف بازی در نت می‌شود
وی در ادامه با اشاره به آمار رسمی و به روزی که رئیس مرکز فناوری اطلاعات و دیجیتال وزارت ارشاد اعلام کرده است، گفت: در حال حاضر 43 میلیون نفر کاربر اینترنت و 40 میلیون گوشی هوشمند در کشور وجود دارد و 53 درصد از مردم ایران حداقل عضو یکی از شبکه‌های اجتماعی هستند و 72 درصد جوانان 18 تا 29 سال در یکی از شبکه‌های اجتماعی عضویت دارند.
این متخصص روانپزشکی افزود: متأسفانه میانگین حضور ایرانیان در فضای مجازی پنج تا 9 ساعت در روز است، در حالی‌که میانگین جهانی 16 ساعت در ماه است؛ همچنین 20 میلیون کاربر گیم و بازی‌های اینترنتی در کشور داریم که در واقع این افراد سالانه 6/14 میلیارد ساعت صرف بازی می‌کنند.
چالش‌های موجود در دنیای مجازی
سفیدچیان، درباره چالش‌های دنیای مجازی گفت: وجود اطلاعات غلط و گمراه‌کننده، دسترسی راحت و آسان به سایت‌ها و مطالب اغواکننده، عدم تحرک و بروز مشکلات جسمی و روانی، بروز هیجانات زیاد و استرس ناشی از آن، طعمه قرار گرفتن افراد توسط تبلیغات وسیع اینترنتی، تشدید افکار بدگمانه و به سرقت رفتن اطلاعات شخصی و عوارض آن از چالش‌های موجود در دنیای مجازی است.
وی افزود: سرعت بالای دنیای دیجیتال سبب شده تمرکز و اندیشه در افراد دچار اشکال شود، همچنین با به کار بستن محاوره‌ها و کدهای چتی و موبایلی لطمه شدیدی به حوزه ادبیات وارد شده است.
این متخصص روانپزشکی گفت: اعتیاد به لایک کردن، اعتیاد به روابط ناپایدار و غیراخلاقی، تشکیل تخیلات مزاحم و دور از واقعیت، دید پرخاشگری، گسست روابط خانوادگی و از دست دادن ارتباط با طبیعت سبب ایجاد فاصله با دنیای واقعی می‌شود، باید آگاه باشیم که اعتیاد به اینترنت مانند هر اعتیاد دیگری بسیار مهم است و نباید از آن غفلت کرد.
وی افزود: فردی که ساعاتی را در طول روز در فضای مجازی سپری می‌کند، در فقدان این فضا عصبی و ناآرام شده و در حوزه تحصیل، اشتغال و خانواده عملا دچار مشکل خواهد شد.
توصیه‌هایی برای پیشگیری از تبعات دنیای مجازی
سفیدچیان، توصیه کرد: استفاده از اینترنت باید آگاهانه، منظم و هدفمند باشد و جنبه کاری و تحصیلگری داشته باشد، نه جنبه تفریح و وقت‌گذرانی که متأسفانه ما بیشترگرفتار این جنبه از فضای مجازی هستیم، همچنین دوری از سایت‌های غیراخلاقی یک اصل اساسی و مهم است.
وی در ادامه افزود: داشتن برنامه ورزشی منظم، اشتغال به فعالیت‌های اجتماعی و دوری از انزوا در رهایی از وابستگی به دنیای مجازی بسیار موثر است.
این متخصص روانپزشکی با تأکید بر پرهیز از شرح احوالات درونی در اینترنت گفت: بهتر است که افراد به جای درددل در اینترنت این ارتباط را با نزدیکان یا مشاوران در دنیای واقعی داشته باشند، همچنین توصیه می‌شود که از بازی‌های رایانه‌ای و موبایل دوری کنید و به افرادی که نمی‌شناسید هرگز اطلاعات ندهید و از همسریابی اینترنتی به شدت بپرهیزید.
سفیدچیان، در پایان خاطرنشان کرد: نوع استفاده از کلام و محاوره در چت بسیار مهم است، باید از به کار بردن الفاظ زشت و غیراخلاقی بپرهیزیم و در مجموع اگر فکر می‌کنیم وابستگی ایجاد شده و توان مقابله با آن را نداریم باید با مشاور تخصصی در این حوزه مشورت شود و در نهایت در بعضی از موارد اگر درمان‌های غیردارویی پاسخ ندهد از دارو درمانی برای بهبود عوارض اعتیاد به نت استفاده می‌شود.