در سال‎های اخیر علاوه‌بر افزایش هزینه‎ها، کاهش منابع آب، خشکسالی پی در پی و ... مهم‎ترین علت افزایش قیمت محصولات کشاورزی، حضور دلالان و واسطه‎هاست.

میوه از جمله محصولات کشاورزی است که از زمان تولید تا وقتی که به‌دست مصرف‌کننده می‎‌رسد، چندین بار معامله می‎شود و به‌عبارتی کشاورزان با کمترین سود حاصل، محصول را به دلال عرضه می‎کنند و بدین ترتیب سود کلانی نصیب افراد سودجو شده و با چند برابر قیمت اولیه، محصولات باغی به‌دست مصرف‌کننده می‎رسد.

وجود واسطه‎ها در بازار خرید و فروش میوه باعث می‎شود تولیدکننده و کشاورز متضرر و زمین‎گیر شود و از طرفی به‌علت زیاد بودن قیمت، مصرف‌کننده داخلی قدرت خرید نداشته باشد.

**دست دلالان در سفره کشاورزان

درست است که برخی عوامل بین المللی و داخلی درگرانی های اخیر نقش دارند، اما سودجویی دلالان و واسطه ها در بخش کشاورزی و دامی مهمترین عامل افزایش قیمت تولیدات و فراورده های این بخش است.

تولید محصولات كشاورزی دارای هزینه ثابت و سالیانه است كه گاهی این هزینه با افزایش آن تاثیر زیادی در قیمت تمام شده و فروش محصولات كشاورزی دارد.

هزینه های تولید محصولات كه شامل حامل های انرژی، نیروی انسانی، آب، زمین، كود، سموم شیمیایی و سایر نهاده های دیگر است در سال های اخیر به دلایلی از جمله هدفمندسازی یارانه ها و تورم باعث افزایش هزینه های تولید و به تبع آن افزایش قیمت محصولات كشاورزی شده است.

تهیه مواد اولیه از جمله بذر، كود و سم نیز به دلیل آزاد سازی قیمت ها با قیمت بالا به دست كشاورزان و باغداران می رسد كه این امر باعث افزایش هزینه ها و كم شدن حاشیه سود كشاورزان در صورت تثبیت قیمت ها می شود.درسال های اخیر علاوه بر افزایش هزینه ها خشكسالی های پی در پی نیز باعث كاهش منابع آب، افزایش شوری آب و خاك و به تبع آن كاهش تولید با وجود هزینه های زیاد شده است كه این امر به ناچار كشاورزان را وادار به افزایش قیمت محصولات خود برای جبران هزینه ها می كند.

در حمل و نقل محصولات كشاورزی موضوع هدفمند سازی یارانه ها، افزایش قیمت سوخت و دستمزدها تاثیر زیادی داشته است.با وجود این افزایش هزینه ها، كشاورزان آن چنان نقشی در تعیین قیمت فروش محصولات خود ندارند ودر این بین نقش واسطه ها در تعیین و افزایش قیمت ها پررنگ تر از سایر صنف ها است.

**دلیل جولان دلالان در خرید محصولات کشاورزی

آن چه مسلم است به دلیل نبود یك مجموعه منسجم و تشكل خاص خرید و فروش محصول، واسطه ها خارج از هر معیار و ضوابطی عمل كرده و محصولات كشاورزی را از كشاورزان به حداقل قیمت خرید و با حداكثر قیمت به دست مصرف كنندگان می رسانند.

در این میان هیچ گونه نظارتی نیز بر كار واسطه ها نیست و این قشر بیشترین سود را در این بین از آن خود می كنند.

نبود تشكل و تعاونی برای ساماندهی بازار، فقدان بسته بندی مناسب محصولات توسط كشاورزان، نبود صنایع بسته بندی وتبدیلی و ناتوانی این صنایع درخرید محصولات از كشاورزان، مشكلات تولید و نبود اعتبار لازم برای انجام عملیات مكانیزه كاشت، داشت و برداشت برای كاهش هزینه های تولید از جمله مسایلی است كه باعث شده تا واسطه ها میدان دار باشند.

این مسایل نابسامانی های زیادی را برای تولید كنندگان و مصرف كنندگان به وجود می آورند.

دلالان محصولات باغی و زراعی را با قیمت پایین از باغداران و زارعان خریداری می‌کنند و آن را با چند برابر سود به دست مصرف‌کننده می‌رسانند.

لالان با خرید محصولات کشاورزی به قیمت پایین و احتکار و کنترل گلوگاه‌های عرضه سود و حاشیه سود فروش را از آن خود می‌کنند، لذا ایجاد مرکز عرضه مستقیم محصولات کشاورزی بهترین سازوکار مقابله با دلالی است تا تولیدکننده محصول خود را به‌طور مستقیم و با قیمت بالاتر به مصرف‌کننده برساند. راه‌اندازی این مرکز به سود مصرف‌کننده نیز هست. چرا که به‌طور مستقیم مغازه‌داران از تولیدکننده خریداری و به دست مصرف‌کننده می‌رسانند.

**دست واسطه ها  از صنعت کشاورزی باید کوتاه شود

در همین رابطه شمس الله شریعت  نژاد عضو کمیسیون کشاورزی ،آب و منابع طبیعی مجلس  درباره وضعیت محصول کیوی، گفت:  متاسفانه زمانی که کشاورز می توانست  از روی در درخت محصول  با کیفیت کیوی را  کیلویی 1000 تومان  بفروش برساند در نهایت مجبور شدند این محصول  را با نرخ 400 الی 500 تومان کیلویی بفروش  برسانند.

نماینده مردم  تنکابن،رامسر و عباس‌آباد درمجلس شورای اسلامی ،ادامه  داد: یکی از نواقص  در بخش کشاورزی که علاوه بر تولیدکننده ،مصرف کننده نیز  متضرر می شود، این موضوع است که تولیدکننده  با حجم بالایی  از  واسطه ها روبرو می شود این امر موجب می شود که واسطه هامحصولات کشاورزی  را از کشاورز با نرخ پایین خریداری کنند و سپس  به مصرف کننده  با نرخ بالا  بفروش برسانند.

شریعت نژاد،افزود:تولیدکننده کشاورزی از منظر بازاریابی حمایت نمی شود تا بتواند محصول را بطور مستقیم به مصرف کننده ارائه  دهد و این درحالی  است که  باید بسترهای صادرات محصولات کشاورزی دراین راستا  فراهم شود؛زیرا کشاورز به تنهایی نمی تواند صادرات محصولات کشاورزی  را برنامه ریزی کند.

وی ادامه داد: دولت باید با یک برنامه ریزی اصولی در راستای توسعه صنایع تبدیلی کشاورزی ورود کند و این در حالی است که  باید دست واسطه ها  از صنعت کشاورزی کوتاه شود و دولت نیز باید با حمایت های مناسب،بستر صادرات  محصولات کشاورزی را مهیا  کند.

عضو کمیسیون کشاورزی ،آب و منابع طبیعی مجلس با بیان  اینکه اربیهشت ماه در حدود 20 هزار تن کیوی در سردخانه  ماند،گفت:ماندن کیوی در سردخانه عاملی شد که این محصول با کیفیت  تنها برای مصرف داخلی در نظر گرفته شود و با  نرخ پایین از کشاورز خریداری کنند.

**آیا دولت فکری برای قطع دست دلالان از محصولات کشاورزی می‌کند؟

به هر صورت پدیده دلالی و واسطه‎گری هم‌چنان به قوت خود باقی است و امکان حذف آنان از سطح بازارهای شهر وجود ندارد و در حقیقت آنان به‌صورت زیرپوستی و مخفیانه در سطح بازارها به فعالیت خود ادامه می‎دهند و به‌نظر می‎رسد پایش و ایجاد پایگاه اطلاع‎رسانی برای اعلام قیمت‎های بازار به تولیدکنندگان، شرکت دادن تولیدکنندگان در حاشیه‌ی بازار و ممانعت از افزایش شمار عوامل واسطه‎ها راهکاری برای کاهش قیمت میوه است و در واقع کشاورز زحمت تولید محصولات مختلف کشاورزی را با هزینه های زیاد می کشد ، ولی سود آن به جیب دلالان و واسطه گران می رود.

تولید محصولات کشاورزی در کشور ما اعم از زراعی و باغی بسیار خوب است ولی همین واسطه گری ها انگیزه افزایش تولید را از قشر زحمت کش کشاورز و بهره برداران گرفته است لذا اگر وضعیت تولید و مصرف با همین روال که واسطه گران و دلالان فعالیت داشته باشند ادامه یابد در آینده نزدیک دیگر خبری از کشاورزان وجود ندارد چرا که زحمت اصلی کاشت ، داشت و برداشت محصول را در طول سال زراعی کشاورزان می کشند ، ولی نتیجه زحمات و دسترنج شبانه روزی آنها عاید دیگران می شود.

برای حل این مشکل مهم و ریشه ای که سال های سال وجود دارد باید یک عزم جدی توسط مسئولان ارشد صورت گیرد.

خرید مستقیم و بدون واسطه محصولات کشاورزان توسط تعاونی های فعال و قانونی و ایجاد بازارچه های عرضه و فروش با نظارت مسئولان و همراهی کشاورزان در رفع مشکلی کنونی بسیار اثر دارد بر همین اساس امیدواریم در دولت تدبیر و امید به مشکل کشاورزان در این بخش که خیلی مهم و اساسی است توجه لازم بعمل آید و دیگر شاهد سوء استفاده از صداقت و پاکی کشاورزان توسط سودجویان نباشیم.

مهسا زحمتکش

انتهای پیام/