امروزه پیشرفت‌های بشری در تمامی‌ زمینه‌ها نتایج مثبت و منفی فراوانی به جا گذاشته است.

نمونه بارز این تکنولوژی‌ها فناوری هسته‌ای است که از سویی نتایجی مخرب داشته و در ساخت بمب اتم کاربرد دارد و از سویی دیگر نیز از آن در مصارف پزشکی و علمی استفاده می‌شود. مثالی دیگر در این زمینه فضای مجازی به عنوان یک فناوری است که هم می‌تواند در خدمت مشاغل مختلف قرار گیرد و از آن به خوبی بهره برد و هم می‌توان از آن به صورت نادرست استفاده کرد که به اخلاق و خانواده در جامعه ضربه می‌زند.

محصولات تراریخته که موضوع بحث ما هستند نیز می‌توانند جوانب مثبت و منفی مختلفی داشته باشند.

امروزه بشر می‌تواند از طریق دستکاری ژنتیکی، گیاهانی تولید کند که در برابر آفات و علف‌های هرز مقاوم‌تر باشند، عملکرد بیشتری داشته باشند، نسبت به انواع مخاطرات محیطی مانند خشکی و شوری مقاومت نشان دهند و کیفیت (مثلا ویتامین‌ها و عناصر معدنی) بالاتری داشته باشند.

منع کشت محصولات تراریخته در کشورهای پیشرفته

 از سویی دیگر، همین محصولات از ابهاماتی برخوردار است که برخی کشورهای پیشرفته نیز مجوز کشت آن را نداده اند.

پرفسور کرمی فوق تخصص مهندسی ژنتیک در این باره می گوید: «هنوز در مورد سلامت محصولات تراریخته برای انسان و طبیعت ابهاماتی وجود دارد. ما می‌گوییم چه عجله و شتابی است با توجه به اینکه ده ها کشور پیشرفته آن را منع یا محدود کرده ما این قدر شتاب برای توسعه آن بعنوان ام القرای کشورهای اسلامی داریم؟ چرا در حالی که رژیم صهیونیستی اجازه یک متر کشت تراریخته در خاکش را نمی‌دهد و در تجارت آن قوانین دارد ما این قدر عجله داریم؟

وی می گویذ: «دوستی از مطلعان می‌گفت وزیر کشاورزی چین در سفری به ایران می گفت 15 سال است برنج تراریخته ساخته‌ایم و در حال بررسی هستیم، ولی به مزرعه نبرده‌ایم، در حالی که بزرگترین مصرف کننده برنج است؟ پس چرا در ایران با عجله برنج تراریخته را به مزرعه برده‌اند چه اهدافی پشت این کارهای عجولانه بدون کسب مجوز های لازم مندرج در قانون ایمنی زیستی وجود دارد؟»

مهر ممنوعیت مراجع تقلید بر محصولات تراریخته

همچنین برخی از مراجع تقلید از جمله حضرات آیات مکارم شیرازی و علوی گرگانی، در فتاوایی جداگانه، تحقیقات بر محصولات دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته) را بدون اشکال، اما «کشت تجاری» این محصولات را حرام اعلام کرده اند.

به این ترتیب، واردات محصولات تراریخته به کشورهای مختلف و از جمله جمهوری اسلامی ایران نیاز به بررسی‌های دقیق و کارشناسی دارد تا متوجه شویم که آیا ورود آنها به کشور و استفاده از آنها به صلاح مردم می‌باشد یا خیر.

بدیهی است که برخی نهادها در کشور متولی بررسی‌های کارشناسانه در زمینه کیفیت محصولاتی هستند که به کشور وارد می‌شود و باید این موضوع در مبادی مختلف مورد واکاوی قرار می‌گرفت. امّا؛ اتفاقی که در حال حاضر افتاده این است که به گفته مسئولان جهاد کشاورزی محصولات تراریخته به کشور وارد شده‌اند، لیکن نهاد یا سازمانی مسئولیت قصور در بررسی را برعهده نمی‌گیرد.

مهم اینکه؛ موضوع محصولات تراریخته مسئله تازه‌ای نیست و از سال‌ها پیش تولید آنها در دستور کار کشورهای مختلف قرار گرفته است. به این ترتیب و با توجه به اسلامی بودن کشور ایران که حساسیت‌های مذهبی و اخلاقی را به صورت جدی‌تر مطرح می‌کند، نیاز بوده است که سازمان‌های مختلف متولی این امر به جد نسبت به این موضوع مراقب باشند.

 شایسته نیست که در یک کشور ابتدا مشکلات به وجود بیایند و سپس درباره آنها چاره‌اندیشی شود، بلکه باید در مورد مسائل قابل پیش‌‌بینی مانند محصولات تراریخته تمهیدات لازم چه در زمینه بررسی‌های کارشناسانه و چه در زمینه ممانعت از واردات محصولاتی که به این روش تولید می‌شوند، پیش از بروز مشکل انجام می‌شد.

در حال حاضر، بنا به گفته مسئولان مربوطه واردات برخی محصولات تراریخته بر اثر به کار نگرفتن تمهیدات پیشگیرانه لازم، به کشور انجام شده است، در مرحله فعلی انتظار می‌رود که دولت و نهادهای متولی به بررسی موضوع بپردازند.

در وهله اول باید نهادهایی که در این زمینه مسئولیت دارند و از این امر مهم غفلت کرده‌اند شناسایی شوند و در مرحله بعد باید با آنها برخورد جدی صورت گیرد تا این‌گونه اشتباهات خطرناک تکرار نشود.

اکنون غفلت بزرگتر دولت این است که به جای یافتن مقصر در این موضوع اجازه می‌دهد که نهادهای مختلف تقصیر را به گردن دیگری بیاندازند و از بار مسئولیت شانه خالی کنند.

گفتنی است؛ تا زمانیکه اهمیت موضوعات اینچنینی درک نشود و دولت برخورد منطقی و موثری با خاطیان نداشته باشد، نمی‌توان به اجرا گذاشته شدن تمهیدات پیشگیرانه برای برخی مشکلات مانند محصولات تراریخته در کشور امید داشت.

انتهای پیام/م