در سال های اخیر با توجه به خروج دانشجویان رشته ادبیات فارسی از دانشگاه ها و فارغ التحصیلی آنها، بر تعداد پایان نامه ها و مقالات  نیز افزوده شده است. اگر فرض را بر این بگذاریم که تمام این مکتوبات  به تالیف و تحقیق خود دانشجویان نوشته شده باشد بی شک ما امروز بایستی با حرکت، پویایی و جهش نظری ویژه ای  روبه رو شده باشیم اما ... !

هر چند در این میان عده ای یافت می شوند که پژوهش خود را کامل نمی دانند و پس از گذر از دروازه نمره،  با گذشت زمان، به پژوهش خود بال و پر می دهند و آن را به تکامل  می رسانند. این عده بسیار محدود ارزش خاصی برای ذهن و قلم خود قائل هستند و به قولی در ادبیات به آبرویشان بیشتر می اندیشند تا تعدد آثار.

 سید اکبر میرجعفری از جمله همین دانشجویان و پژوهشگران بوده است که پس از 11 سال پایان نامه کارشناسی ارشد خود را با عنوان " سیر تحول چارپاره از آغاز تا کنون " اخیرا در مجلدی 232 صفحه ای توسط انشارات سوره مهر به چاپ رسانده است. این پژوهشگر ادبی پیشتر نیز، کتابی تحلیلی از شعر انقلاب  با عنوان " حرفی از جنس زمان " را نزدیک به دو دهه پیش در سال 1378 به چاپ رسانده  که هر چند ناشر همکاری لازم را انجام نداد اما در حد خود، اثرات لازم را بر جامعه ادبی پیرامونش گذاشت.

میرجعفری در کتاب چارپاره پس از بررسی علل و چگونگی پیدایش قالب ادبی چارپاره در صد سال اخیر به تحلیل آثار چارپاره نویسان نسل اول و دوم می پردازد  و نهایتا فصل پایانی کتاب را گزیده ای از آثار سروده شده از ابتدا تا امروز به عنوان شاهدمثال آورده .

در پشت جلد کتاب آمده است: " چارپاره آخرین تلاش نوگرایانه در چارچوب قواعد شعر کلاسیک است. این قالب هم نوگرایان معاصر را سر ذوق آورده و هم کسانی را که با دلبستگی هایی سنتی شعر می گویند. در همه دوره ها نیز آهسته و پیوسته در کنار دیگر قالب های شعری به حضور خود ادامه داده است."

شاعر در این پژوهش گویا تلاش بر احیای قالب دارد و معتقد است چارپاره در دوره ای اوج شعر عاشقانه محسوب می شده و حافظه اهل شعر و ادبیات متوجه آن بوده است و بعد از انقلاب نیز رنگی حماسی به خود می گیرد و در نهایت از مضمون عاشقانه به مضمون هایی جنگی و ارزشی کشانده شده است.

چنانچه گفته شد این کتاب از دوازده بخش تشکیل شده است و شامل: 1.تعریف چارپاره  2. چارپاره و سابقه تاریخی آن  و افسانه نیما یوشیج 3.اولین چارپاره ها  4.چارپاره و تاثیر آن در شعر نو 5. محتوا و زبان چارپاره 6. چارپاره و منظومه سرایی 7. چارپاره سرایان نسل اول و نسل دوم 8. چارپاره و انقلاب اسلامی9. چارپاره ها و غزل هایی با وزن بلند 10. چارپاره و شعر کودک و نوجوان 11. سرانجام  12. گزیده چارپاره ها

در انتها باید گفت عاقبت بخیر شدن یک مقاله و پایان نامه دانشگاهی در این اوضاع و احوال بی شک جای خوشحالی و نیاز به معرفی خوب دارد و امیدوار هستیم عنوان کتاب  «چارپاره» را در سال های آینده در منابع دیگر مقالات و پایان نامه ها ببینیم.

یادداشت: مجید سعدآبادی