اهمیت فرش دستباف در فرهنگ ایرانی بر کسی پوشیده نیست؛ اهمیت این موضوع از ظرفیت بالای آن در تولید و اشتغالزایی ناشی می شود.

فرش از جمله حوزه هایی است که نقش بالایی در اشتعال بانوان ایرانی دارد و از دیرباز سهم بالایی در درامدزایی خانواده های ایرانی داشته است.

در گزارش قبلی بر ظرفیت بالای فرش ایرانی در صادرات و قدرت مانور ان در بازارهای جهانی اشاره شد اما برخی مشکلات گریبانگیر این صنعت پربازده و قدیمی شده است که با حل آنان می توان بر توسعه و ارتقای این بازار همت گماشت.

علاوه بر قطع بیمه بخش قابل توجهی از قالیبافان در سال های اخیر؛ وضعیت تعاونی های فرش دستباف نیز از دیگر مسایل پیش رو است که توحه بیشتری را می طلبد.

عبدالله بهرامی مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی تولیدکنندگان فرش دستباف با اشاره به لزوم توجه به فعالیت‌های دارای مزیت و توان اشتغال‌زایی بالا در برنامه‌ریزی‌های دولت؛ اظهار کرد: دولت برای ایجاد اشتغال در مناطق محروم و روستایی لایحه‌ای را تقدیم مجلس شورای اسلامی کرده است که براساس آن یک و نیم میلیارد دلار از منابع صندوق توسعه ملی برداشت کند، اما باید در این زمینه برنامه‌ریزی صحیحی از قبل وجود داشته باشد.

وی افزود: اقدام دولت برای اشتغال و گام برداشتن در این مسیر قابل تقدیر بوده، اما مستلزم تدوین یک استراتژی بلندمدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت برای بازار کار ایران است.

بهرامی با بیان اینکه رشد اقتصادی سال‌های گذشته همراه با ایجاد اشتغال نبوده است،‌ تصریح کرد:‌ این مسئله به دلیل سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های غیرمولد و بخش‌هایی است که دارای توان اشتغال‌زایی پایین رخ داده است، چرا که ارتباطات عمودی و افقی این بخش‌ها با سایر فعالیت‌ها بسیار کمرنگ است.

بهرامی با بیان اینکه ایجاد اشتغال نیازمند تقویت بخش‌هایی است که پیوندهای بسیاری با سایر بخش‌های مولد دارند، گفت: تجربه سال‌های گذشته در زمینه طرح‌های اشتغال‌زایی نشان می‌دهد که تسهیلات باید به گروه‌هایی ارائه شود که در آنها مزیت نسبی در ایجاد اشتغال دارند.

وی گفت: صنعت فرش ایران که از قدیمی‌ترین فعالیت‌های اقتصادی کشور است همراه با برند جهانی دارای ارتباطات و پیوندهای مختلف با سایر بخش‌های اقتصادی است.

مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی تولیدکنندگان فرش دستباف خاطرنشان کرد:‌ صنعت فرش ایران پیوندهای مختلفی با سایر بخش‌های مولد اقتصاد دارد و دهک‌های پایین درآمدی را درگیر خود کرده است.

وی پیشنهاد داد تا در قالب‌های حقوقی تعاونی و همچنین اتحادیه‌های سراسری فراگیر، در فرایند تصویب تخصیص اعتبار به موضوع اشتغالزایی و استفاده از ظرفیت‌های صنعت فرش و تشکل‌های تعاونی موجود در این بخش توجه شود.

بهرامی در پایان تأکید کرد: با توجه به توان صادراتی صنعت فرش رشد این بخش موجب تقویت برونگرایی و در نهایت افزایش درآمدهای ارزی کشور می‌شود.

وی درباره وضعیت کنونی صنعت فرش و میزان تولیدات آن در سال‌های گذشته؛ بیان کرد: سال ۹۰ و پس از آن سیر نزولی تولیدات آغاز شد و اکنون در نقطه اوج مشکلات در این بخش مولد اقتصادی قرار داریم، در حالی که این صنعت با بیش از ۹۰ درصد ظرفیت در دهه ۸۰ مشغول به کار بود.

این فعال تعاونی با ارائه آمارهایی از وضعیت تولید و اشتغال در تعاونی‌های فرش دستباف کشور گفت: بیش از ۷۵ درصد ظرفیت‌های این بخش همچنان خالی است و در صورت حمایت جدی می‌توان سالانه بیش از یکصد هزار شغل در این صنعت ایجاد کرد.

**دو سوم بافندگان فرش تحت پوشش بیمه نیستند

رئیس مرکز ملی فرش ایران با بیان اینکه به طور متوسط سالانه 3 میلیون متر مربع فرش دستبافت توسط 700 هزار بافنده تمام وقت و 300 هزار بافنده پاره‌وقت در ایران تولید می‌شود، عنوان کرد: تا سال 93 نزدیک به 480 هزار بافنده فرش و هنرمند صنایع دستی تحت پوشش بیمه بودند که 80 درصد این افراد بافنده فرش بودند اما در دو سال گذشته اعتبار مصوب در این زمینه پاسخگوی بیمه قالیبافان نیست و در حال حاضر 320 هزار نفر قالیباف زیرپوشش بیمه هستند.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه در سال‌های گذشته افراد غیرقالیباف با استفاده از ترفندهایی از بیمه قالیبافی استفاده کرده‌اند در حال حاضر سیستم پایش برای حذف بیمه این افراد راه‌اندازی شده است تا حق بیمه به بافندگان واقعی تعلق گیرد.

**قطع بیمه بیش از 140 هزارنفر از قالیبافان استان اذربایجان شرقی

اسماعیل چمنی رئیس اتحادیه فرش دستباف تبریز در گفت و گو با خبرنگار رازق در تشریح ویژگی های منحصر بفرد فرش دستباف در این منطقه، اظهار کرد: آذربایجان شرقی با توجه به تنوع، کیفیت، نقش و... مهد فرش دستباف در کشور است.

وی فرش دستباف تبریز را در سطح جهانی شناخته شده عنوان دانست و گفت: سال گذشته فرش تبریز به عنوان مرکز بافت جهانی فرش دستباف انتخاب و ثبت جهانی شد.

رئیس اتحادیه فرش دستباف تبریز با بیان اینکه فرش دستباف بعنوان تولید ملی کشور است و در راستای اقتصاد مقاومتی عینیت پیدا کرده است، در خصوص قطع بیمه تامین اجتماعی قالی بافان گفت: با توجه به اینکه یک سوم تولید و صادارات  فرش دستباف کشور متعلق به آذربایجان شرقی است این استان دارای این ظرفیت است که  200 هزار نفر را تحت پوشش بیمه قرار دهد.

وی ادامه داد: در حال حاضر زیر 60هزار نفر بیمه هستند که این به معنای از کار بیکار شدن مابقی افراد است که منجر به مشکلات بسیای از لحاظ، درمانی، اقتصادی و روحی و روانی شده است.

چمنی در تشریح دلایل اعلام شده که موجب قطع بیمه تامین اجتماعی قالیبافان شده است گفت:
بیمه چندین هزار نفر را به این مضمون که قالیباف نیستند قطع کرده اند در حالی که نهایت 2تا4درصد قالیباف نباشند ولی اکثر آنها بافنده هستند و سالها زحمت کشیدند و امیدشان به بیمه تامین اجتماعی بوده است.

رئیس اتحادیه فرش دستباف تبریز در ادامه این مطلب تصریح کرد: بافندگان با وجود تمام مشکلات، هزینه های بالا، سود کم و... بخاطر بیمه راضی بودند و می گفتند مابقی مشکلات حل می شود اما دولت بیمه آنها را به نام غیر بافنده قطع کرد و امید  آنها را ناامید کرد.

چمنی افزود: قالیبافان  زمانی که قلاب را دست می گیرند شغل آنها قالیبافی محسوب می شود شاید کمک شغلی دیگری داشته باشند  اما بطور کلی به قالیبافی به چشم شغل برای تامین زندگی نگاه می کنند.

رئیس اتحادیه فرش دستباف تبریز در ادامه این مطلب اضافه کرد: حالا شاید کسی که سنش بالارفته به جای 10ساعت 5ساعت کار کند ولی اگر بیمه از 30ساله پیش بود الان خیلی از بافندگان بیمه بازنشسته بودند.

وی ادامه داد: از نظر قانونی هم قانون گذار نگفته که قالیباف دائما پای دار قالی باشد که بگویند بدلیل هر روز کار نکردن قالیباف نیستند.

چمنی در خصوص شرکت های تعاونی گفت: تعاونی ها باید به دنبال تولید باشند اما شرکت های تعاونی بیشتر حالت نمادین دارد و ما ترجیه میدهیم در رابطه با آن بخش حرفی نزنیم.

رئیس اتحادیه فرش دستباف تبریز به ساماندهی فرش دستباف در تمام ارگان ها اشاره کرد و گفت: فرش دستباف را باید برعهده یک مدیریت در کشور سپرد.

وی در ادامه این مطلب تصریح کرد: در حال حاضر وزارت صنعت و معدن، میراث فرهنگی، وزارت تعاون و انواع تعاونی ها و تشکل ها متولی فرش دستباف هستند.

رییس اتحادیه فرش دستباف تبریز با بیان اینکه تعدد متولی باعث ایجاد دوباره کاری و موازی کاری می شود خاطر نشان کرد: جهت حمایت از فرش دستباف به عنوان هنر، فرهنگ و تاریخ ایران و نیز در جهت اشتغالزایی و... تمام ارگان ها باید یکی شوند و کلیه امور مربوط به فرش را یک جا حل و سیاست گذاری ها بررسی شود.


** دولت از تولیدکنندگان پشتیبانی کند

غلامرضا اخوان رئیس اتحادیه تولید و فروش فرش دستباف قم در گفت و گو با خبرنگار رازق اظهار کرد: فرس دستباف قم به دلیل اینکه تولیدات فرش تمام ابریشم و نفیس را عهده دار است معمولا دارای هزینه های بالا و مشتری کم است.

وی ادامه داد: افزایش هزینه، کمبود و عدم تسهیلات و  نقدینگی از مشکلات موجود در صادرات است که باعث فشار و سختی  زیادی برای تولیدکنندگان شده است.

رئیس اتحادیه تولید و فروش فرش دستباف قم از تعلل در کار استادکارهای فرش دستباف خبر داد و اذعان کرد: حدود 300 استادکار داریم که به دلیل افزایش هزینه ها و کاهش سود با تعلل و با احتیاط کار می کنند.

اخوان ادامه داد: قالی قم به دلیل برجستگی که دارد در همه دنیا شناخته شده و طالب دارد و فقط به دلیل شرایط اقتصادی داخلی و خارجی بازار تقاضا و تولید آن در 3 و 4 سال اخیر کم شده است.

رئیس اتحادیه تولید و فروش فرش دستباف قم ادامه داد: یک هنرمند استادکار فرش دستباف در جهان هنر او شناخته شده است اما در کشور ما حداقل های یک حقوق را ندارد.

اخوان در ارتباط با قطع بیمه قالیبافان گفت: در 3 و 4 سال اخیر تعداد قطع شدگان بیمه بسیار زیاده بوده و در این مدت دولت تنها وعده و وعیدهایی داده است ولی هنوز کاری انجام نداده است.

وی قالیبافی را موجب اشتغالزایی دانست و گفت: انتظار دادیم از دولت که پشتوانه تولیدکنندگان در تمام زمینه ها باشد چرا که باعث اشتغالزایی و رفع مشکلات حاصل از بیکاری می شود.

رئیس اتحادیه تولید و فروش فرش دستباف قم خاطر نشان کرد: ما به دنبال سرپا نگهداشتن چرخه تولید و اشتغالزایی برای مردم علی الخصوص جوانان هستیم و دولت میبایست در این زمینه بهتر عمل کند.


**شرکت های تعاونی چندان کارآیی ندارند

جلیل بابایی رئیس بافندگان فرش دستباف ایلام در خصوص قطع بیمه بافندگان قالی؛ اظهار کرد: از سال 92 اعلام کردند که سهمیه بیمه شدگان استان بیش از سقف تامین اجتماعی است و از همان زمان بیمه تعداد زیادی را حذف و قطع کردند.

وی با بیان اینکه بیمه برای مردم بسیار مهم است، گفت: مردم متاهل هستند و زن و بچه دارند و به بیمه درمانی و تامین اجتماعی بشدت نیاز دارند.

رئیس بافندگان فرش دستباف ایلام در ادامه این مطلب افزود: بارها قول هایی داده شده است ولی تاکنون شرایط تغییر نکرده و در کنار عدم نقدینگی، افزایش هزینه ها و سایر مشکلات جاری، حذف بیمه هم اضافه شده است.

بابایی در خصوص عملکرد شرکت های تعاونی گفت: شرکت های تعاونی چندان کارایی ندارند و معمولا بصورت نمادین فعالیت می کنند و متولیان آن تنها از تسهیلات حاصله از تاسیس این شرکت ها استفاده می کنند.