واژه آماک از به هم پیوستن حروف اول آب تیمور، منصوری، مارون، اهواز و کوپال ساخته شده است و جلوگیری از سوختن گاز ترش همراه نفت و پیشگیری از انتشار مواد آلاینده، تولید مایعات گازی شیرین (NGL)، تولید گاز سبک شیرین برای مصارف صنعتی، افزایش توان تولید نفت خام از راه برگشت مایعات گازی ترش در ایستگاه‌های تراکم گاز به واحدهای بهره برداری، انتقال گازهای اسیدی تفکیک شده در پالایشگاه شیرین سازی طرح به مجتمع پتروشیمی رازی برای فرآورش و تولید گوگرد صادراتی از اهداف اجرای آن محسوب می شود.

طرح آماک به صورت قرارداد بیع متقابل نوع یک و با هزینه‌ای افزون بر ۴٨٠ میلیون دلار به اجرا درآمد، همان زمان مصوبه‌ای مبنی بر اجرای دو مرحله‌ای طرح آماک ارائه شد تا در دو فاز اقتصادی و زیست محیطی کار انجام شود.فاز اقتصادی طرح آماک شامل تکمیل هفت ایستگاه تقویت فشار و نم‌زدایی گاز ترش، یک پالایشگاه شیرین سازی، حدود ١٨٠ کیلومتر خط لوله، حدود ١٠٠ کیلومتر خط انتقال نیرو، یک ایستگاه برق و سه بخش توسعه ایستگاه برق می‌شود که این فاز تکمیل شده و در سال ٨٨ در اختیار بهره‌بردار قرار گرفته است.فاز دوم شامل ٩۶ کیلومتر خط لوله انتقال گاز اسیدی، تقویت فشار و نم‌زدایی گاز اسیدی است که کاربرد زیست محیطی دارد و گاز اسیدی را به پتروشیمی رازی به عنوان خوراک تحویل می‌دهد.

اجرای این طرح متوقف شده بود و در دولت یازدهم دوباره فعال شد و وزارت نفت نیز متعهد شد که با تامین ۱۰ میلیون دلار از تعهدات پیمانکار آن را به اتمام برساند. گفته می شود طرح آماک تقریبا به اتمام رسیده و در آستانه بهره برداری است که بعد از تکمیل طرح، این گازهای اسیدی تبدیل به خوراک پتروشیمی می‌شود.در این راستا، مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب اخیرا اعلام کرد ۱۶۰ میلیارد تومان اعتبار برای برطرف کردن مشکلات آلودگی گازها در نظر گرفته‌ایم و امیدواریم با این پیگیری‌ها، دیگر هیچ آلودگی گازی در خوزستان نداشته باشیم، در این زمینه گازهایی که در اطراف شهر اهواز سوزانده می‌شوند در اولویت قرار دارند. بیژن عالی‌پور با اشاره به حل مشکلات طرح آماک اظهار کرد ۸۷ درصد گازهایی که می‌سوختند اکنون دیگر نمی‌سوزند و تنها ۱۳۳ درصد گازها که حدود ۸ میلیون مترمکعب هستند، سوخته می‌شوند.

شرکت نفت ۲۸ پروژه برای جمع‌آوری گازهای همراه تعریف کرده است که بعد از اجرایی شدن این طرح‌ها، دیگر گازی برای سوختن نخواهیم داشت. امیدواریم با افتتاح پروژه آماک، گازهایی که در گذشته سوزانده می‌شدند، به‌عنوان خوراک در اختیار پتروشیمی‌ها قرار بگیرند.به گفته علی کاردر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران نیز به طور کلی هفت یا هشت میلیون مترمکعب گاز سمی به اهواز وارد می شود و این گاز همراه با وجود ریزگردها در هوا مردم این شهر را آزار می‌دهد.

آغاز بهره برداری از فاز دوم طرح آماک

بهره برداری از فاز دوم طرح جمع آوری گازهای همراه آماک از هفته جاری آغاز و این طرح ملی آماده افتتاح رسمی شد.پس از بازدید حسن روحانی، رئیس جمهوری کشورمان از طرح آماک در ابتدای اسفندماه و تاکید وی بر آغاز بهره برداری در ۱۵ روز، این طرح مورد بهره برداری کامل قرار گرفت و هم اکنون طبق تعهد شرکت ملی نفت ایران این طرح مهم زیست محیطی آماده افتتاح رسمی است.

با اجرای این طرح، علاوه بر جمع آوری روزانه ٢٤١ میلیون فوت مکعب گازهای همراه نفت لایه بنگستان مخازن اهواز، آب تیمور، منصوری، کوپال و مارون، جمع آوری ١٨ میلیون فوت مکعب در روز گازهای اسیدی نیز محقق می شود.

در فاز اول طرح آماک، ایستگاه های اهواز ١، اهواز ٢، اهواز ٣، منصوری، مارون ٣، کوپال، آب تیمور و پالایشگاه شیرین سازی راه اندازی و ٢٨٠ کیلومتر خطوط لوله جریانی و حدود ١٠٠ کیلومتر خطوط انتقال نیرو و چندین پست برق احداث شدند. فاز دوم طرح آماک نیز که هدف اصلی آن، جمع آوری روزانه حداکثر ١٨ میلیون فوت مکعب گازهای اسیدی و ارسال آن از طریق یک خط لوله ٩٦ کیلومتری به پتروشیمی رازی است، اکنون آماده افتتاح رسمی است.

فاز ٢ یا فاز زیست محیطی آماک که روند پیشرفت عملیات آن به دلیل تحریم ها، با تاخیر همراه شد، شامل احداث ٩٦ کیلومتر خط لوله ١٢ اینچ انتقال گاز اسیدی و ایستگاه تقویت فشار و نم‌زدایی گاز اسیدی و سامانه های فرایندی و ایمنی جانبی است و در حال حاضر این طرح با همکاری نمایندگان شرکت مهندسی و توسعه نفت (مجری) و شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب (بهره بردار) آماده افتتاح رسمی است .جلوگیری از سوزانده شدن گازهای ترش در محدوده شهرهای اهواز، رامهرمز، شادگان و جلوگیری از انتشار مواد آلاینده اسیدی در این مناطق و کاهش گازهای گلخانه ای، مهمترین هدف طرح آماک است.