تصویری از وضعیت کنونی اقتصاد جهان
به دلیل رشد بالای اقتصادی در منطقه آسیا طی چند دهه‌ی گذشته، ترکیب جغرافیایی تولید‌ناخالص‌داخلی ‏جهان دگرگون شده است. با رشد سریع اقتصادی در کشورهای آسیایی به ویژه کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا، ‏سهم این قاره از تولید‌ناخالص‌داخلی طی سال‌های دهه 1980 میلادی تاکنون از حدود 20 درصد به حدود 40 درصد، ‏افزایش یافته است. افزون بر این در طول دهه‌ گذشته، این منطقه‌، حدود 10 درصد سهم بیشتری از تجارت جهانی ‏کالا پیدا کرده است. همچنین با شکل‌گیری مازاد مالی حاصل از تجارت کالا، خدمات و انرژی و نیز توسعه نهادهای ‏مالی، اکنون این منطقه به عنوان قطب جدید مالی جهان نیز مطرح است. این مزیت‌های کلیدی در حالی شکل‌گرفته ‏که اکنون در منطقه اروپا و امریکا به دلیل تحولات اقتصادی و سیاسی صورت‌گرفته، خوش‌بینی گذشته نسبت به ‏تداوم رشد تجارت وجود نداشته و به نظر می‌رسد، در این کشورها سیاست‌های حمایت از اقتصاد داخلی و افزایش ‏درون‌گرایی، طرفداران موثری پیدا کرده است. ‏

اقتصاد ایران و ظرفیت‌های گسترده
در این میان برخی از کشورهای آسیایی نظیر ایران، دارای اقتصادهایی بکر و دست‌نخورده هستند و متناسب ‏با ظرفیت رشد قابل توجه خود، عملکرد درخوری به ثبت نرسانده‌اند. طی ۱۵ سال اخیر، با سرمایه‌گذاری‌های صورت‌‏گرفته در آموزش عالی، تعداد افراد با تحصیلات دانشگاهی در کشور حدوداً ۳ برابر شده است. این شرایط سبب شده ‏که نیروی کار تحصیل‌کرده و بامهارت در مقایسه با سایر کشورها ارزان‌تر شده که این برای ایران مزیت قابل توجهی ‏قلمداد می‌شود.‏
اقتصاد ایران از نظر منابع انرژی و جغرافیایی نیز حائز مزیت‌ است و از نظر مجموع منابع نفت و گاز، دارنده ‏رتبه‌ نخست در جهان به شمار می‌رود. براین‌اساس، ایران به دور از ناامنی‌ها و چالش‌های منطقه، می‌تواند با ‏سرمایه‌گذاری و افزایش قابل توجه تولید انرژی به عنوان شریک تجاری مطمئن برای اقتصادهای قدرتمندی نظیر ‏چین، هند، ژاپن و اندونزی، انرژی مورد نیاز این کشورها را تأمین کند. ضمن این‌که کشور ما می‌تواند به عنوان بستری ‏مناسب به عنوان بخشی از زنجیره تولید کشورهای شرق آسیا با هدف صادرات به بازارهای منطقه مطرح شود. ‏
در اقتصاد ایران به دلیل دسترسی به منابع انرژی و مداخله دولت در قیمت‌گذاری، شاخص شدت انرژی جزو ‏مقادیر بالا در جهان محسوب می‌شود. از این رو، برنامه ویژه‌ای برای طرح‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی در نظر ‏گرفته شده و تاکنون بالغ بر 23 میلیارد دلار پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی در ایران به تصویب رسیده که با ‏توجه به شکل اجرایی آن می‌تواند بستر مناسبی برای سرمایه‌گذاری خارجی با ریسک پایین باشد. ‏
علاوه بر موارد یاد‌شده، مزیت جغرافیایی در کنار امنیت و سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی که در زیر‏ساخت‌های ‏IT‏ و حمل و نقل صورت‌گرفته، ایران را به مسیری مطمئن برای کریدورهای قاره آسیا تبدیل کرده و ‏کشور ما به دنبال آن است تا نقشی فعال‌تر در کریدورهای حمل و نقل از جمله پروژه جاده ابریشم جدید ایفا کند. ‏هم‌چنین بخش گردشگری از جمله حوزه‌های دیگر جذاب در سرمایه‌گذاری خارجی است که علاوه بر آثار و اماکن ‏دیدنی جذاب، برخورداری از خدمات بهداشت و درمانی یا گردشگری سلامت را نیز شامل می‌شود.‏

جمع‌بندی
ما بر این باوریم که توسعه در انزوا صورت نمی‌گیرد و بدون استفاده از ظرفیت‌ها و فرصت‌هایی که اقتصاد ‏جهانی فراهم می‌کند، نمی‌توان به تحقق رشد پایدار اقتصادی امیدوار بود. طی 4 سال گذشته دولت ایران توفیقات ‏چشم‌گیری در ایجاد ثبات اقتصاد کلان، کنترل تورم و پیش‌بینی‌پذیر کردن نرخ ارز به دست آورده و مسیر پیش‌روی ‏اقتصاد ایران، تداوم و بهبود سیاست‌های صحیح اتخاذشده طی این مدت و توجه به چالش‌های پیش‌رو در مسیر ‏دستیابی به رشد 8 درصدی است. به منظور تحقق این میزان رشد، ایران توجه ویژه‌ای به تعامل با کشورهای آسیایی ‏دارد. دستیابی به این ظرفیت نیازمند تغییر ذهنیت، همکاری نزدیک در کشورهای آسیایی و تعریف حوزه‌های تجاری و ‏سرمایه‌گذاری است که برای هر دو طرف انتفاع قابل ملاحظه‌ای به همراه خواهد داشت.‏

دکتر مسعود نیلی ‎‏ ‏

انتهای پیام/ز