دولت یازدهم از منتقدان جدی طرح مسکن مهر بود اما برای حل مشکل مسکن از طرح مسکن اجتماعی رونمایی کرد طرحی که جزئیات آن به تازگی مورد تصویب نهایی قرار گرفت.
در قانون اساسی کشورها ، حکومت وظیفه دارد مسکن را برای اقشار مختلف جامعه تامین کند با نگاهی به گذشته می توان دریافت که بروز مسکن اجتماعی به پدیدار شدن آثار و نتایج انقلاب صنعتی در قرن 19 میلادی بر می گردد در نتیجه انقلاب صنعتی نرخ مهاجرت به شهر ها افزایش یافت و به تبع آن تقاضا برای مسکن رشد چشمگیری داشت به دلیل کمبود مسکن مناسب برای استقرار مهاجران، عده ای از مردم مجبور شدند در مکان های نامناسبی که هیچ گونه امکانات رفاهی نداشت اسکان یابند. این شیوه تا نیمه دوم قرن نوزده ادامه یافت تا اینکه تفکر ایجاد مسکن اجتماعی در گروهی از کشورهای اروپایی مطرح شد.
بعد از جنگ جهانی دوم مسکن اجتماعی به شکلی جهانی و وسیع مورد توجه قرار گرفت. انگلیس، آلمان و دانمارک از جمله کشورهایی بودند که طی سال های فوق اقدام به ساخت و اجاره مجتمع های مسکن اجتماعی نمودند.
مسکن اجتماعی در ایران
وزرات راه و شهرسازی در دولت یازدهم مخالفت خود را با مسکن مهر به صورت علنی و غیر علنی اظهار کرد و اعلام کرد که پروژه مسکن مهر به صورت محدود اجرا می شود. به این صورت که فقط پروژه های نیمه کاره به اتمام میرسد و پروژه جدیدی شروع نمی شود.
به دلیل رکود حاکم بر جامعه و کمبود مسکن دولت به جای مسکن مهر از طرح مسکن اجتماعی ، مسکن حمایتی و مسکن آزاد رونمایی کرد. البته این رونمایی تا حدودی صرفا در حد حرف باقی ماند.
مسکن اجتماعی برای دهک هایی از جامعه است که شرایط زندگی و میزان درآمد این خانوارها فرصت پس انداز و پرداخت اقساط ماهیانه را به آنها نمیدهد و مسکن حمایتی مربوط به خانوارهای متوسطی است که میتوانند ماهانه مقداری از درآمد خود را صرف پرداخت اقساط کنند ولی به حمایت دولت نیاز دارند. مسکن آزاد نیز همانطور که از نامش مشخص است برای افرادی است که درآمد بالایی دارند و میتوانند خانه بخرند و نیازی به حمایت هم ندارند.
بر اساس وعده های وزارت راه و شهرسازی ، دولت در نظر دارد زمین رایگان و تسهیلات ارزان‌قیمت را در قالب مسکن اجتماعی و حمایتی برای دهک های یک و دو یا سه جامعه ارائه کند که این شرایط برای شهر های بزرگ و کوچک متفاوت است.
در کنار دولت ارگان های حامی مثل کمیته امداد و بهزیستی نیز میتوانند در این مقوله شرکت کنند و کمکی برای قشر کم درآمد باشند، همچنین افراد خیر و مسکن سازان نیز میتوانند در این پروژه سرمایه گذاری کرده و برای این کار تسهیلات ویژه و یارانه از دولت دریافت کنند.
مطابق متن پيش‌نويس نسخه جديد طرح جامع مسكن، مسكن‌اجتماعي در دو فاز «ساخت مسكن‌اجاره‌اي» و «پرداخت يارانه اجاره‌بها» كه منابع هر دو توسط دولت، بنياد مسكن و شهرداري‌ها تامين مي‌شود، به اجرا درمي‌آيد به طوري كه قرار است به 70 هزار اجاره‌نشين كم‌درآمد، يارانه‌اجاره‌بها و براي 80 هزار مخاطب ديگر از همين طيف، واحد مسكوني اجاره‌اي با استاندارد حداقلي ساخته شود.
تفاوت مسکن مهر و مسکن اجتماعی
یکی از عیوب مسکن مهر در حاشیه بودن آن و نبود تاسیسات و زیرساخت ها و امکانات لازم برای زندگی مثل تلفن، مدرسه، بیمارستان، مسجد، فضای سبز و غیره است، بدین منظور کارشناسان بر این باورند که اگر پروژه مسکن اجتماعی نیز در حاشیه شهرها و یا در نواحی بیابانی ساخته شود، به طور حتم با شکست روبرو میشود.
پیشنهاد قابل تامل کارشناسان حوزه مسکن برای جلوگیری از این شکست استفاده از بافت فرسوده شهری است که در آن صورت میتوان از آن استقبال کرد. به این صورت با مکان یابی و جانمایی مناسب برای مسکن سازی در این مناطق دیگر حداقل در ابتدای کار نباید به فکر بیمارستان و مدرسه باشیم.
تفاوت عمیق مهم مسکن اجتماعی با سایر انواع مسکن این است که بازار مسکن بر اساس تقاضای افراد شکل می‌گیرد اما مسکن اجتماعی بر اساس نیاز به مسکن مطرح میشود.
منظور از تقاضا این است که قشری از جامعه که درآمد بالایی دارند می توانند قیمت بیشتری برای نیاز خود بر اساس علاقه مورد نظر پرداخت کنند.
از تفاوت های مسکن مهر و مسکن اجتماعی می توان متراژ مسکن مورد نظر را نام برد به طوری که متراژ متوسط برای خانوارهای دو نفره پنجاه مترمربع و برای خانوارهای دارای فرزند هفتاد متر مربع می باشد، اما در حال حاضر واحد های مسکن مهر حدودا نود متر زیر بنا دارند.
همچنین در مسکن مهر به غیر از تسهیلات مسکن باقی هزینه ها را متقاضی مسکن میپردازد و باید در ابتدای امر مقداری پول پرداخت کند ولی در مسکن اجتماعی قیمت گذاری بر اساس میزان درآمد خانوار تعیین میشود و بر اساس سخنان وزیر راه و شهرسازی با 40 درصد درآمد خانوار میتوانند سکونت داشته باشند. متقاضیان طی اقساط بلندمدت ۲۰ تا ۳۰ ساله قیمت واحد مسکن اجتماعی را پرداخت می‌کنند و در پایان هم مالک مسکن یاد شده می‌شوند.
به طور کل میتوان گفت هم مسکن مهر و هم مسکن اجتماعی یک هدف خاص را دنبال میکند و آن هم خانه دار کردن قشر ضعیف و کم درآمد جامعه است.
امید است دولت دوازدهم با در نظر گرفتن نواقص و کاستی های گذشته بتواند با استفاده از تجارب جهانی و همت هگانی این طرح را به سرانجام برساند و کور سوی امید مردم را خاموش نکند.
انتهای پیام/م