📷رمز خط میخی را نخستین بار چه کسی کشف کرد + عکس

خط میخی به آن دسته از خط‌ها گفته می‌شود که نمادهایی شبیه گُوِه دارند و از چپ به راست نوشته می‌شوند. پژوهشگران، سومریان را مخترع خط میخی می‌دانند و آخرین نوع خط میخی به بیش از ۵ قرن قبل از میلاد مسیح و زمان داریوش بزرگ باز می‌گردد.

خواندن کتبیه‌های خط میخی تا قرن‌ها ممکن نبود تا اینکه در قرن نوزدهم، جوانی آلمانی به نام «گروتفند» با حدس و گمان و تطبیق با زبان یونانی توانست نام داریوش، خشایار و یشتاسپ و واژه پادشاه را از بین سایر کلمات میخی شناسایی کند. بدین ترتیب، ۹ حرف از مجموع ۴۰ حرف زبان میخی مشخص شد.

پس از او چند زبان‌شناس دیگر کمک‌های شایانی به کشف رمز خط میخی کردند تا اینکه در سال ۱۸۳۶ میلادی «اوژن بورنوف» تعداد دیگری از علام خط میخی را کشف و ثابت نمود که زبان کتیبه‌ها با زبان اوستا فرق دارد.

بورنوف هنگام مطالعه در کتابخانه ملی پاریس، به نسخه‏‌هایى از کتب مذهبی زرتشتیان برخورد کرد که پس از مطالعه آن، توانست عقایدی را که به مرور زمان حتی در بین زرتشتیان منحرف شده بود، دوباره برقرار نماید. بورنوف در سال ۱۸۳۵ میلادی تفسیر یسنا را که یک متن مهم زرتشتی است انتشار داد و به کمک زبان سانسکریت آن را نوشت.

بورنوف از شیوه گروتفند پیروی کرد و تمام علامات خط میخی پارسی (نوع اول) را مشخص نمود. وی با این کار علمی بزرگ، کلید و کشف رمز خواندن کتیبه‏‌های خطی میخی در زبان‏‌های ایران باستان را به دست دیگر دانشمندان داد.

بورنوف، متون سانسکریت گات‌ها را به فرانسه ترجمه و منتشر کرده‌ است. از روزی که بورنوف، هات اول یسنا را با یادداشت‌های فراوان در سال ۱۸۸۳ و هات نهم یسنا را در سال‌های ۱۸۴۰ تا ۱۸۴۶ میلادی انتشار داد، اوستاشناسی پایه‌ علمی گرفت.

بورنوف هم‏چنین پس از مطالعات فراوان، کتاب بودا و مذهب او را به ‏تنهایى و بدون کمک دیگران نگاشت و اثری بی‌مانند پدید آورد. بورنوف، از دانشمندان بزرگ سانسکریت‏‌شناسی بود و بر زبان‏‌های ایران باستان نیز تسلط داشت.

مجسمه «اوژن بورنوف» بر دیوار تالار اصلی شهر پاریس

بورنوف در دوران زندگی علمی خود، به عضویت مؤسسات علمی و انجمن‌‏های متعدد خاورشناسی درآمد و در دان‏شسرای عالی پاریس به تدریس پرداخت. اوژن بورنوف سرانجام ۱۵ روز پس از انتخاب به‏ عنوان سردبیر فرهنگستان کتیبه‏‌ها و ادبیات فرانسه، در ۲۸ می ۱۸۵۲ میلادی در سن ۵۱ سالگی درگذشت.

پس از او، هنری راولینسون توانست علائم انواع دوم و سوم خط میخی را هم شناسایی کند و با خواندن کامل کتیبه‌های بیستون، شهرت جهانی به دست آورد.